Nekadašnje Panonsko more prostiralo se preko velikog dela teritorije današnje Srbije. Tadašnje obale, okružene džunglama i savanama sličnim onima u tropskim i suptropskim područjima, bile su dom različitim vrstama životinja sličnim onima koje se sada mogu naći u severnoj Africi. Među njima su bili mamuti i mastodonti, koji su preci današnjih slonova, kao i žirafe, hijene, zebre, lavovi, majmuni i nosorozi.

Taj četvrti decembar 1996. godine iako je delovao obično kao i svaki drugi dan, ostaće upamćen arheolozima i paleontolozima po neverovatnom otkriću. Naime, prilikom redovne eksploatacije gline, na dubini od 20 metara u glinokopu fabrike crepa ,,Toze Marković” pronađeno je izuzetno značajno paleontološko otkriće: skelet mamuta (Mammuthus trogonetherii) starog preko 70.000 godina. Skelet je bio visok 4, dugačak 7 i širok 3 metra sa kljovama dužine 3,5 metara. Procenjuje se da je težio oko 7 tona. ,,Kika” je sa godinama postala prava gradska atrakcija koja privlači turiste sa svih meridijana. Da je zaista reč o 64 – godišnjoj ženki ustanovljeno je po obliku otvora na karlici kroz koje je prolazilo mladunče prilikom porađaja. Starost je procenjena na osnovu godova na poprečnom preseku kljova koji su slični onima kod stabla drveta. Mamuti su imali samo 4 ogromna hrapava zuba koji su podsećali na rendalicu koji su im omogućavali da melju travu.

Ovo otkriće jedinstveno je na Balkanu i jugoistočnoj Evropi, jer su prvi put na jednom mestu pronađeni ostaci praistorijske životinje sa više od devedeset odsto sačuvane koštane mase. Ono što je jedino nedostajalo skeletu naše najstarije sugrađanke prilikom pronalaska bili su delovi stopala i lopatice.

Mammuthus trogontherii, poznatiji kao stepski mamut, bio je stanovnik velikih travnatih ravni, odnosno stepa. Visina ovog drevnog diva dosezala je 4,5 metara kod muških jedinki, čime je zauzeo mesto najvećeg među mamutima. Njegova težina premašivala je 10 tona, što je uporedivo sa težinom 130 ljudi. Ovaj drevni sisar odlikovao se posebnim fizičkim karakteristikama, uključujući kratku, visoku glavu i izuzetno duge, spiralno zakrivljene kljove. U odnosu na dužinu kljova kod ženki, kod mužjaka one su bile robustnije i duže, dostižući dužinu do 5,2 metra a služile su im kao oruđe za kopanje, guranje i ogoljavanje kore sa drveća i lomljenje grana.

A otkud mamuti u Kikindi?

Obično, kada su mamuti umirali prirodnim putem, razlog je često bio taj što su, nakon što bi im se zubi istrošili, ostali bez mogućnosti za žvakanje hrane, što je dovodilo do gladi. Životni vek ovih džinovskih bića iznosio je do 80 godina. Ostaci njihovih tela su se zadržavali na površini zemlje, gde su ih razvlačile zveri i vremenski uslovi, te su do danas pronađeni samo pojedinačni ostaci poput zuba, kljoae ili kosti mamuta, što je otežavalo detaljniju analizu i proučavanje na osnovu tako ograničenih dokaza. Međutim, priča o mamutici Kiki razlikuje se od onih uobičajenih koje smo do sada čuli. Veruje se da je nesrećno završila svoj život upavši u močvaru gde se i udavila. Kika je bila najstarija ženka u svom krdu, a pretpostavka je da su upravo ženke bile te koje su predvodile svoja krda jer da je postojala starija ženka od Kike, ona bi sigurno bila ta koja bi upala u močvaru, a ne Kika. Tako bar navode u Narodnom muzeja Kikinda, ističući da je specifična glina iz tog močvarnog područja očuvala njene kosti milionima godina. Kompletan lokalitet I mesto uginuća mamutice Kike ima izuzetan paleontološki značaj s obzirom na to da daje dokaz o postojanju ogromnog broja biljaka i životinjskih vrsta koje su pojavom leda migrirale sa severa Evrope ka Balkanu.

Inače, reč ,,mamut” prenesen je u ruski jezik sa tatarskog, gde je povezan s terminom ,,mamma”, što označava zemlju. Prema priči koja se ispreda već četiri veka, jedan putnik iz 17. veka zabeležio je verovanje sibirskih plemena da mamuti obitavaju ispod površine zemlje, te da ih izlaganje vazduhu momentalno usmrćuje. To bi u znatnoj meri moglo dati odgovor na pitanje zašto oni nikada nisu viđeni živi. Od 2006. godine ,,Kika” je deo stalne postavke Narodnog muzeja u Kikindi. Tada je urađen i projekat „Kikindski mamut” i napravljena replika od plastične mase u prirodnoj veličini, koja se može videti u dvorištu Muzeja.